طاق‌ کسری بقایای تالار بزرگ عهد ساسانی در محل تیسفون، عراق امروزی محسوب می‌شود، که جزء کاخ سلطنتی بزرگی، معروف به ایوان کسری بوده‌است، این اثر تاریخی که بلندترین طاق خشتی دست ساخته انسان است 365 متر طول و 275 مترعرض دارد. این ایوان در محله? جنوبی تیسفون موسوم به اسفانبر یا اسانبر واقع شده و بنیانگذار آن را شاپور اول ساسانی می‌دانند.
 
به‌ گزارش CHN، طاق کسری تنها یک اثر تاریخی منحصر به‌ فرد نیست بلکه این بنا در طول دوره‌های مختلف تاریخی دست مایه ادیبان قرار گرفته‌است؛ چنانچه قصیده خاقانی شروانی «هان ای دل عبرت بین از دیده نظر کن هان / ایوان مدائن را آیینه عبرت دان» با مشاهده بقایای ایوان مدائن در مزمت سرشت دنیا سروده شده که شهرتی فراگیر دارد.

 

اما این اثر تاریخی در جایگاه شایسته حفاظتی قرار ندارد. به‌طوری‌که تخریب‌ها از دوره خلافت عباسی و استفاده از مصالح و خشت‌های بنای طاق کسری شروع و تا خروج این اثر تاریخی از فهرست آثار جهانی در دوره صدام ادامه یافت. هم‌اکنون نیز این اثر تاریخی در شرایط حفاظتی مناسبی که شایسته آن باشد به‌ سر نمی‌برد.

 
 
یکسال پیش ایران در پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای در حوزه میراث‌فرهنگی و آثار باستانی پیشنهادی را مبنی بر حفاظت از این اثر تاریخی به دولت عراق داد که مورد استقبال هم قرار گرفت.

 

در تفاهم‌نامه که از سوی "حسن موسوی" معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان میراث‌فرهنگی‌، گردشگری و صنایع‌دستی در حوزه میراث‌فرهنگی و آثار باستانی ارائه شد تاکید کرد که جمهوری اسلامی ایران می‌تواند بیشترین کمک را به موضوع مرمت آثار تاریخی داشته باشد و این در تفاهم نامه پیشنهادی گنجانده شده است.

 

حتی معاون رییس جمهور از پیشنهاد طرف عراقی برای کمک ایران در عرصه پژوهش‌های میراث فرهنگی و باستانی به کارشناسان عراقی استقبال کرد و گفت: «ایران می‌تواند در این عرصه بویژه در زمینه نسخ خطی کمک طرف عراقی باشد.




 
این درحالی است که "لواء سمیسم" طرف عراقی از مرمت طاق کسری توسط مرمت‌گران ایرانی تمجید کرد و گفته بود از اینکه مرمت‌کاران ایرانی، طاق کسرا در مداین عراق را بر اساس مقررات و ضوابط یونسکو ترمیم کردند، قدردانی و تشکر می‌کنم.

 
 
اما با وجود مرمت‌های صورت گرفته همچنان طاق کسری از وضعیت مناسب حفاظتی برخوردار نیست. «علی هژبری» باستان‌شناس در این‌باره به CHN می‌گوید: «با توجه به اهمیت بنای ایوان مدائن در حال‌حاضر شرایط فعلی بهترین فرصت را برای ایران بوجود آورده تا این اثر مورد مرمت و حفاظت‌های ویژه قرار گیرد.»


 
به‌گفته وی، زمانی‌ که صدام درقدرت بود نه‌ تنها اجازه بازرسی به کارشناسان یونسکو را نمی‌داد بلکه شرایطی فراهم کرد تا این اثر از فهرست آثار جهانی خارج شود، چراکه این اثر در تیسفون بوده و پایگاه و جایگاه ایرانیان را در دوره ساسانی نشان می‌دهد.

 
 
هژبری معتقد است، مهمترین اقدامی که در این زمینه می‌توان انجام داد تشکیل پرونده جهانی و طرح حفاظتی جدید است. هر چند که دولت عراق بعد از جنگ درگیر و دار مسائل اقتصادی و اجتماعی قرار دارد، کاوش‌های باستان‌شناسی و حفاظت از این اثر تاریخی را در اولویت قرار نمی‌دهد اما ایران در قالب تفاهم‌نامه‌هایی که در حوزه میراث‌فرهنگی منعقد می‌کند می‌تواند به این اثر جایگاه ویژه‌ای ببخشد.

 
 
درحال‌حاضر با توجه به مسائل و جنگ‌هایی که در کشورعراق روی می‌دهد، آثار بسیاری در معرض تخریب قرار می‌گیرند. به‌طوری ایران حفاظت و مرمت از آثار تاریخی و فرهنگی عراق را مورد توجه قرار داده و در این خصوص به انعقاد تفاهم‌نامه نیز روی آورده است. بنابراین ضروری است که نگهداری ویژه از طاق کسری نیز در اولویت قرار گیرد.


 
محسن عباسپور فعال میراث‌فرهنگی با اشاره به اهمیت حفاظت در این اثر ساسانی به CHN می‌‌گوید: «همانطور که در عکس‌ها مشهود است فنس‌کشی در اطراف این بنای تاریخی بسیار ساده و معمولی است، در حالی که این بنا نیاز به حفاظت‌های محیطی بیشتری دارد.»





 
 
وی در این باره تاکید کرد: «بخشی از حفاظت بنا به نگهداری فیزیکی و حضور مدوام نگهبان مربوط می‌شود. این درحالی‌است که توجه چندانی به این امر در محوطه ساسانی طاق کسری صورت نگرفته‌است و نیروهای مربوط به یگان حفاظت متشکل از اکیپ های نظامی هستند که وظیفه نگهبانی کل منطقه را از جمله طاق کسری به عهده دارند چراکه مدائن از جمله شهرهای امنیتی به شمار می رود.»

برگرفته از سایت عصر ایران